Βαρνάβας Μαραθώνα: Παίρνουμε τη γειτονιά στα χέρια μας

Του Μ. Αποστολόπουλου

2015-Βαρνάβας Φώτο Αρχείου

Καθαριότητα-Ανακύκλωση

ΓΙΑ ΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΒΑΡΝΑΒΑ

ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ

Μερικές κοινές διαπιστώσεις

Είναι σε όλους προφανές ότι η πυκνή δόμηση και η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού στις πόλεις, αλλά και συνολικά ο σύγχρονος τρόπος ζωής (π.χ. η κατάχρηση της πλαστικής σακούλας, οι ατομικές συσκευασίες, η χρήση συσκευασιών ακόμη και σε προϊόντα όπου η συσκευασία περιττεύει κ.α.), καθώς και η υπερβολική καθυστέρηση της Ελλάδας και του Μαραθώνα στον τομέα της ανακύκλωσης έχουν σαν αποτέλεσμα την μεγάλη παραγωγή απορριμμάτων. Ιδιαίτερα το δημοτικό διαμέρισμα του Βαρνάβα, χωριού με απαράμιλλο φυσικό κάλος έχει μεγάλες ανάγκες για παροχή υπηρεσιών καθαριότητας από πλευράς του δήμου λόγω διαχρονικής ρύπανσης του περιβάλλοντος και καταστροφής του τοπίου από τα σκουπίδια και μπάζα.

Οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες του δήμου Μαραθώνα

Αποτελεί επίσης κοινή και θλιβερή διαπίστωση πως ο Μαραθώνας συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο βρώμικες πόλεις της Ελλάδος καθώς και πως τελευταία, ιδιαίτερα μετά την ανάληψη καθηκόντων από τον Η. Ψηνάκη, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν. Η μεγάλη έλλειψη προσωπικού καθαριότητας είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα. Μια μικρή ιδέα για την κατάσταση, ειδικά στην γειτονιά μας, μπορεί να μας δώσει το γεγονός πως ενώ η περιοχή μας με πληθυσμό 2000 κατοίκων θα έπρεπε θεωρητικά να αντιστοιχούν 2-3 οδοκαθαριστές για την καθαριότητα και αποκομιδή των απορριμμάτων, στην πραγματικότητα οι εργαζόμενοι οδοκαθαρισμού είναι μόνο ένα άτομο με αποτέλεσμα φυσικά και την δική του επιβάρυνση και την αντικειμενική ως εκ τούτου αδυναμία να κρατήσει τους δρόμους καθαρούς. Στην ίδια θλιβερή πραγματικότητα συμβάλλει και η ελλιπής εκμετάλλευση του υπάρχοντος μηχανικού εξοπλισμού, καθώς, π.χ., τα περισσότερα οχήματα και μηχανήματα που είχαν αγοραστεί από την πρώην κοινότητα Βαρνάβα βρίσκονται σε αχρηστία ακινητοποιημένα λόγω έλλειψης ανταλλακτικών συντήρησης. Από τον πληθυσμό των κάδων απορριμμάτων το 70% είναι κατεστραμμένοι (ελαττωματικοί) και βρώμικοι, το δε πλύσιμο των κάδων από τα ειδικά μηχανήματα, ουδέποτε έγινε.

Τι περιλαμβάνουν τα δημοτικά τέλη και ο δημοτικός φόρος (κοινώς, για τι πληρώνουμε και τι δεν παίρνουμε...)

Τα δημοτικά τέλη περιλαμβάνουν την αποκομιδή των σκουπιδιών, το πλύσιμο των κάδων, το πλύσιμο των δρόμων, των πεζοδρομίων κλπ., ενώ ο δημοτικός φόρος αφορά στον φωτισμό των κοινόχρηστων δρόμων της πόλης (δρόμοι, πάρκα, πλατείες κλπ). Τα δημοτικά τέλη (ενσωματωμένα, όπως και ο δημοτικός φόρος, στον λογαριασμό της ΔΕΗ) μπορεί να αυξήθηκαν προσφάτως, όμως η παροχή υπηρεσιών από πλευράς του δήμου σίγουρα δεν βελτιώθηκε.

Τι απαιτούμε από τον δήμο Μαραθώνα (τα αυτονόητα...)

Επάνδρωση του δήμου με επαρκές μόνιμο προσωπικό καθαριότητας (για τα απορριμματοφόρα, οδοκαθαριστές, χειριστές οχημάτων κλπ) στο οποίο να εξασφαλίζεται η απαραίτητη για λόγους υγείας εξάρτυση, η οποία προς το παρόν αποτελεί άγνωστη πολυτέλεια. Η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων στην καθαριότητα είναι συμβασιούχοι, ενώ, απαντούμε εμείς, οι αντικειμενικές ανάγκες της γειτονιάς και της πόλης μας είναι όχι απλά μόνιμες αλλά και επιτακτικές.

Εξοπλισμό με τα απαραίτητα οχήματα και συντήρηση και αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων ώστε να καλύπτονται επαρκώς όλες οι περιοχές και ανάγκες αποκομιδής των διαφόρων ειδών απορριμμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των ογκωδών αντικειμένων, των κλαδεμάτων, των οικοδομικών απορριμμάτων ή των εγκαταλελειμμένων τροχοφόρων που είναι διάσπαρτα στους δρόμους.

Να πραγματοποιούνται όλα αυτά για τα οποία χρεωνόμαστε στα δημοτικά τέλη, πέραν της αποκομιδής των απορριμμάτων: πλύσιμο των δρόμων, πλύσιμο των πεζοδρομίων, πλύσιμο των κάδων (πολλοί από τους οποίους, εκτός του ότι είναι άγνωστο εάν έχουν πραγματικά πλυθεί ποτέ, είναι χαλασμένοι και χρειάζονται είτε συντήρηση π.χ. απλά για να κλείνουν!-, είτε πλήρη αντικατάσταση), καθαρισμός των φρεατίων.  Να δοθεί προσοχή στα ιδιαίτερα παραμελημένα σημεία της γειτονιάς μας, όπως είναι η διαδρομή της πανέμορφης ρεματιάς Βαρνάβα που αποτελεί και έναν από τους σπάνιους πνεύμονες πρασίνου και δροσιάς αλλά και ο δρόμος προς την παραλία.

Τοποθέτηση επιπλέον καλαθιών στους δρόμους και τις πλατείες, για τα μικρού μεγέθους καθημερινά απορρίμματα.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς οι ίδιοι

Το να ζούμε σε μια καθαρή γειτονιά είναι αίτημα όλων μας, που δεν έχει να κάνει μόνο με την ανάγκη να τηρούνται οι στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής, αλλά και με την ανάγκη να περπατάμε, να κινούμαστε, να δουλεύουμε ή να διασκεδάζουμε και σε μια όμορφη γειτονιά, με την ανάγκη δηλαδή της στοιχειώδους αισθητικής. Τα σκουπίδια που ξεχειλίζουν από τους κάδους, τα σκουπίδια που πετάγονται σε δρόμους, πλατείες, πεζοδρόμια, τα σκουπίδια που προκύπτουν από τα "μικρά" εισιτήρια λεωφορείων, τσίχλες, χαρτάκια, γόπες, διαφημιστικά κλπ., απειλούν την υγεία μας, υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής μας και προσβάλλουν την αισθητική μας. Στόχος μας είναι να ενημερωθούμε σε βάθος και να ευαισθητοποιηθούμε όλοι στα θέματα της καθαριότητας, να τα θεωρήσουμε κυρίαρχο μέλημα της καθημερινής ρουτίνας μας. Ταυτόχρονα, να κινητοποιηθούμε προς κάθε κατεύθυνση, τον δήμο, αλλά και όποιον άλλο φορέα εμπλέκεται, να αντλήσουμε πληροφορίες και ιδέες και από ιδιωτικές οικολογικές πρωτοβουλίες ή κινήσεις, συστηματικά, με επιμονή και με συγκεκριμένες προτάσεις. Σε αυτήν την κατεύθυνση, και μαζί με τα αιτήματα που απευθύνουμε προς την δημοτική αρχή, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε και εμείς οι ίδιοι:

· Να μην υπερχειλίζουμε τους κάδους των σκουπιδιών, αφήνοντάς τους να χάσκουν μισάνοιχτοι. Εάν είναι δυνατόν να χρησιμοποιούμε τον διπλανό ή κάποιον άλλο κάδο που μπορεί να έχει διαθέσιμο χώρο.

· Να μεριμνούμε για την απομάκρυνση των ογκωδών αντικειμένων, οικοδομικών απορριμμάτων ή εγκαταλελειμμένων οχημάτων, τόσο όταν είναι δικά μας, αλλά και όταν απλά τα εντοπίζουμε, απαιτώντας από την υπηρεσία του Δήμου να κάνει αυτό που οφείλει. Να μην πετάμε απορρίμματα και κάθε μορφής υλικά ή αντικείμενα σε ακάλυπτους χώρους, όπως οικόπεδα ή κοινόχρηστους χώρους πρασίνου.

· Να μαζεύουμε τις ακαθαρσίες των σκύλων μας από τα πεζοδρόμια, τους πεζόδρομους, τους δρόμους και τα πάρκα. Είμαστε όλοι φιλόζωοι και πολλοί από εμάς έχουμε σκύλους. Σε κανέναν από εμάς, όμως, ούτε και στους ίδιους τους ιδιοκτήτες σκύλων, δεν αρέσει να οσφραίνεται ή να πατάει τις ακαθαρσίες των αξιαγάπητων αυτών τετραπόδων...

· Οι ιδιοκτήτες καταστημάτων να τοποθετούν τα απορρίμματά τους στους κάδους μόνο μετά το τέλος της λειτουργίας των καταστημάτων τους.

ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Είναι πια κοινό κτήμα παγκοσμίως πως η ανακύκλωση (δυνατή για μια σειρά από υλικά, συσκευασίες αλλά και συσκευές: χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο, πλαστικό, μπαταρίες, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, λάστιχα κ.α.) είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη για την εξοικονόμηση πρώτης ύλης αλλά και ενέργειας, και στοιχειώδης όρος για την προστασία του περιβάλλοντος. Δυστυχώς, σύμφωνα με όλα τα δημοσιεύματα του Τύπου, η διαδικασία της ανακύκλωσης, τόσο στην Ελλάδα συνολικά (σύμφωνα με την "Καθημερινή", 02/11/2013 και 12/10/2013, η Ελλάδα στέλνει στις χωματερές το 90% των απορριμμάτων που παράγει, στέλνοντας στην ανακύκλωση λιγότερο από το 10%) όσο και στον δήμο Μαραθώνα ειδικότερα, κινείται σε υπερβολικά χαμηλά επίπεδα, ενώ κάποιοι μιλούν ακόμη και για ανοιχτό εμπαιγμό των πολιτών.

Σύμφωνα τις δράσεις ανακύκλωσης ΟΤΑ στον δήμο μας λειτουργούν θεωρητικά οκτώ διαφορετικά προγράμματα ανακύκλωσης: οι κίτρινοι "κώδωνες" για την ανακύκλωση του χαρτιού και του χαρτονιού, οι μπλε κάδοι για την ανακύκλωση συσκευασιών (χαρτί, αλουμίνιο, πλαστικό, γυαλί), οι ανοξείδωτοι κάδοι τριών ρευμάτων (χαρτί, αλουμίνιο, πλαστικό), τα κέντρα ανταποδοτικής ανακύκλωσης, η ανακύκλωση ηλεκτρικού υλικού, η ανακύκλωση μπαταριών, η ανακύκλωση παλιών αυτοκινήτων και η ανακύκλωση λιπαντικών ελαίων. Από αυτά τα προγράμματα, το σημαντικότερο (με την έννοια ότι απαλλάσσει τις χωματερές από τον μεγαλύτερο όγκο απορριμμάτων) είναι το πρόγραμμα για την ανακύκλωση των συσκευασιών (μπλε κάδοι), και συνολικά η ανακύκλωση των οικιακών απορριμμάτων, η οποία και παρουσιάζει και τα μεγαλύτερα προβλήματα.

ΜΠΛΕ ΚΑΔΟΙ: ΚΑΤΑ ΠΟΣΟ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ;

Στην παρούσα φάση την ανακύκλωση με τους μπλε κάδους την έχει αναλάβει η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ ΑΕ) που αποτελεί σύμπραξη του δημοσίου με έναν αριθμό μεγάλων εταιρειών: κατά βάση οι εταιρείες παρέχουν τους ίδιους τους κάδους, τα οχήματα και την τελική διαλογή στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), ενώ ο δήμος αναλαμβάνει όλα τα υπόλοιπα και τα λειτουργικά: παροχή προσωπικού, αποκομιδή και μεταφορά στα ΚΔΑΥ, αναλώσιμα, καύσιμα, συντήρηση οχημάτων κλπ. Οι ιδιωτικές εταιρείες επίσης βαρύνονται με την ευθύνη της ευαισθητοποίησης και της ενημέρωσης των πολιτών, καθώς και της διανομής της ειδικής μπλε σακούλας για την μεταφορά των συσκευασιών στους κάδους.

Δυστυχώς, τόσο βάσει δημοσιευμάτων του Τύπου όσο και της δράσης και της πρωτοβουλίας που έχουν αναπτύξει κινήσεις κατοίκων άλλων περιοχών του λεκανοπεδίου (όπως π.χ., η Πρωτοβουλία Κατοίκων Καισαριανής), έχει φανεί πως η ανακύκλωση με τους μπλε κάδους όχι μόνο εμφανίζει τεράστιες ελλείψεις σε σχέση με τις συνολικές ανάγκες της πόλης, αλλά είναι αμφίβολο ακόμη και το αν τελικά πραγματοποιείται (με απλά λόγια, είναι αμφίβολο ακόμη και το κατά πόσο τα ανακυκλώσιμα υλικά που φτάνουν τελικά στα ΚΔΑΥ καταλήγουν σε μονάδες ανακύκλωσης). Να σημειωθεί πως εργοστάσιο ανακύκλωσης, πέραν του ΕΜΑΚ (Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης) που είναι ενταγμένο στον ΧΥΤΑ των Λιοσίων και είναι μικρής δυναμικής (ανακυκλώνει αλουμίνιο και σίδερο, παράγει βιοκαύσιμα από το χαρτί και το πλαστικό που προωθούνται κυρίως στις τσιμεντοβιομηχανίες, και κομποστοποιεί μέρος των οργανικών καταλοίπων), δεν υπάρχει στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα για τον Μαραθώνα, για να καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες του δήμου υπολογίζουμε ότι χρειάζονται τουλάχιστον 3.000 μπλε κάδοι, από τους οποίους σήμερα υπάρχουν περίπου 800 (?). Προκειμένου, δε, να αντιμετωπιστούν τα παράπονα των δημοτών και να δοθεί η εντύπωση πως το πρόγραμμα καλύπτει μεγαλύτερη έκταση από αυτήν που πραγματικά καλύπτει πολλές φορές οι ίδιοι κάδοι μετακινούνται από περιοχή σε περιοχή. Ακόμη χειρότερα, πολλές φορές, το περιεχόμενο των κάδων αδειάζεται στα κοινά απορριμματοφόρα και διοχετεύεται απευθείας στον ΧΥΤΑ των Λιοσίων. 

Κοινώς, αν από τη μία έχουμε να κάνουμε με ελλείψεις του δήμου, (ελλιπές προσωπικό, έλλειψη χρημάτων για την μισθοδοσία, τα καύσιμα, τη συντήρηση κλπ,), από την άλλη έχουμε να κάνουμε και με την ανοιχτή κοροϊδία εκ μέρους των εταιρειών, οι οποίες, έστω για το φαίνεσθαι, δεν μπήκαν καν στην διαδικασία ενημέρωσης των δημοτών όπως υποτίθεται ότι όφειλαν να κάνουν. Είναι προφανές πως όλη αυτή η κατάσταση όχι μόνο δεν βοηθάει στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κόσμου που δεν έχει ακόμη  συνειδητοποιήσει  τις δυνατότητες και την αναγκαιότητα της ανακύκλωσης, αλλά απογοητεύει και απομακρύνει από την ενεργό συμμετοχή στην ανακύκλωση ακόμη και τους ήδη ευαισθητοποιημένους. Η απάντησή μας δεν πρέπει να είναι η παραίτηση, αλλά, αντιθέτως, να ασκήσουμε τις μεγαλύτερες δυνατές πιέσεις προς τον δήμο Μαραθώνα, ώστε αφ' ενός να μας ενημερώσει υπεύθυνα για την ισχύουσα κατάσταση και, τελικά, να κάνει επιτέλους την ανακύκλωση πραγματικότητα σε όλες τις γειτονιές του δήμου.

Τα ελάχιστα αιτήματα που απευθύνουμε προς τον δήμο Μαραθώνα

· Να ενημερώσει διεξοδικά τους δημότες για τα διαφορετικά προγράμματα ανακύκλωσης που ακολουθούνται στον δήμο μας, να μας πληροφορήσει για τα είδη των ανακυκλώσιμων υλικών και τις υπηρεσίες που παρέχονται, σε τι στάδιο βρίσκεται το καθένα, καθώς και για τις αιτίες που η ανακύκλωση στον δήμο μας είναι τόσο καθυστερημένη.

· Κάλυψη ολόκληρου του δήμου και της περιοχής μας με τους απαραίτητους κάδους ανακύκλωσης. Διαλογή στην πηγή (με ξεχωριστούς κάδους για κάθε είδους υλικό), όπως είναι και η ευρωπαϊκή πρακτική, και όχι σε ΚΔΑΥ.

· Πρόσληψη του απαραίτητου μόνιμου προσωπικού ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες τοποθέτησης των ειδικών κάδων και συλλογής των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων.

· Να δημιουργηθεί η απαραίτητη υποδομή και για την αξιοποίηση των οργανικών καταλοίπων: κομποστοποίηση λίπασμα.

Τι μπορούμε να κάνουμε οι ίδιοι·  

 Να ενισχύσουμε την ανακύκλωση, ανακυκλώνοντας το χαρτί, όλων των ειδών συσκευασίες, τις μπαταρίες, τα κινητά και άλλες ηλεκτρονικές και ηλεκτρικές συσκευές. Να καλούμε τηλεφωνικά  (δημοτικές υπηρεσίες που λειτουργούν με ραντεβού) για την ανακύκλωση των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών.

· Να μην πετάμε κοινά σκουπίδια στους ειδικούς κάδους ανακύκλωσης.

· Να περιορίσουμε την χρήση της πλαστικής σακούλας η οποία χρειάζεται περί τα 100-400 χρόνια για να αποσυντεθεί και που στην Ελλάδα παράγεται και χρησιμοποιείται σωρηδόν. Στη θέση τους να χρησιμοποιούμε πάνινες τσάντες ή και τις ειδικές πλαστικές βιοδιασπώμενες σακούλες.

· Να προμηθευτούμε τις οικιακές συσκευές για την κομποστοποίηση των οργανικών καταλοίπων, οι οποίες μετατρέπουν αυτά τα απορρίμματα σε λίπασμα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στα φυτά που έχουμε στο μπαλκόνι μας ή και στα (λίγα) φυτά της γειτονιάς μας

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΠΑΡΕΙ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

· Τα βασικότερα σημεία από τα παραπάνω ή/και όσα συμφωνήσουμε στη συζήτηση να γίνουν κείμενο που να μοιραστεί στη γειτονιά (με χαρακτήρα τόσο διεκδικητικό όσο και ενημερωτικό).

Να μοιράσουμε στους γείτονές μας ενημερωτικό υλικό για την αξία της ανακύκλωσης.

· Να διοργανώσουμε παζάρι παλαιών αντικειμένων, οικοσκευής και ό,τι άλλο προκειμένου να "ανακυκλώσουμε" μεταξύ μας όσα δεν χρειαζόμαστε. Αυτό μπορεί να συνδυαστεί με το γλέντι που έλεγε και η επιτροπή ελεύθερων χώρων ότι θέλουμε να κάνουμε κλπ. Μια Κυριακή στην πλατεία του χωριού ή της πόλης.

· Να βγάλουμε αφίσα της επιτροπής που να κολληθεί στους κάδους με χαρακτήρα παραινετικό-προπαγανδιστικό

· Να μαζέψουμε λεφτά να προμηθευτούμε βιοδιασπώμενες τσάντες που να τις μοιράσουμε στον κόσμο στο παζάρι αλλά και σε πάγκο στην λαϊκή, καλώντας τους να σταματήσουν να χρησιμοποιούν την πλαστική σακούλα και να απαιτούν και από τους καταστηματάρχες να σταματήσουν να τις χρησιμοποιούν. Πάνω στις τσάντες να έχουμε τυπώσει κάποιο σύνθημα της Επιτροπής.

· Να παραστούμε σε δημοτικό συμβούλιο απαιτώντας, σε πρώτη φάση, την επίσημη ενημέρωση των κατοίκων από την πλευρά του δήμου για όλες τις μορφές ανακύκλωσης που έχει υιοθετήσει ο δήμος, τα προβλήματα και την μελλοντική του δράση στο ζήτημα.

· Να διοργανώσουμε εκδήλωση-συζήτηση με θέμα την ανακύκλωση στον δήμο Μαραθώνα, με σκοπό τόσο να ενημερωθεί ο κόσμος όσο και να συζητηθεί το θέμα 'ανακύκλωση από τους ιδιώτες ή τον δήμο' (δημόσιο) αλλά και να πιέσουμε ώστε να γίνει πραγματικότητα η ανακύκλωση και στον δήμο μας.

Για την Ομάδα Ενεργών Πολιτών Βαρνάβα

Διαβάστε ακόμα: Σωματείο Εργαζομένων Δήμου Μαραθώνα H μελέτη με την ονομασία "Ανακύκλωση στη πηγή"